�hbar Tazminatý Nedir?

Ã�hbar tazminatý, iþçinin iþ kanunundan doðan hakkýdýr. Çeþitli sebeplerle iþten çýkartýlan iþçiye çalýþma süreleri göz önünde bulundurularak verilen tazminattýr.

4857 sayýlý Ã�þ Kanununun 17 nci maddesi uyarýnca, belirsiz süreli yani ne zaman sona ereceði önceden belirlenmemiþ olan iþ sözleþmesinin (hizmet akdinin), iþveren veya iþçi tarafýndan tek taraflý olarak sona erdirileceði durumlarda, sözleþmeyi sona erdirecek tarafýn maddede belirtilen süre kadar önceden karþý tarafa haber vermesi gerekmektedir. Buna ihbar süresi veya ihbar öneli denir.

Bu süreye uymadan, yani maddede belirtilen süre kadar önceden karþý tarafa haber vermeksizin iþ sözleþmesini fesheden iþçi veya iþverenin karþý tarafa iþçinin ihbar süresi kadar ücreti tutarýnda tazminat ödemesi gerekir ki buna da ihbar tazminatý denir.

ihbar tazminatýna hak kazanma þartlarý nelerdir?

Ã�þçinin iþyerine ve iþverene baðlýlýðýný, iþ sözleþmesi ile üstlendiði sorumluluðunu iyi niyetli þekilde ve layýkýyla yerine getirmesini saðlamak maksadýyla, iþsiz kaldýðý dönemde geçimini temin edebilmesi için iþçiye kanunda öngörülen hallerden biri ile, iþinden ayrýlmasý ve yine kanunda öngörülen asgari sürenin üstünde çalýþmasý durumunda kýdem tazminatý ödenir.

Ã�þçilerin kýdem tazminatlarýný hangi hallerde alabilecekleri 1475 sayýlý Ã�þ Kanunu’nun 14. maddesinde sýrasýyla verilmiþtir. Bu kanuna göre iþçinin kýdem tazminatýný hakediþ koþullarý ve iþ kanunu maddeleri þu þekildedir.

4857 sayýlý Ã�þ Yasasý kapsamýnda “iþçi” olma koþulu

Kýdem tazminatýna hak edebilmek için gerekli ilk koþul, “hizmet akdine dayalý çalýþma”, yani “iþçi” olmadýr. Ancak, kýdem tazminatýný alacak iþçi; Ã�þ Kanunu’nun 4. maddesinde Kanun kapsamý dýþýnda tutulan “iþ” ve “iþyerleri” dýþýnda kalan iþyerlerinde çalýþmamasý gerekir. Zira söz konusu iþyerleri hakkýnda 4857 sayýlý Ã�þ Kanunu hükümleri uygulanmamaktadýr.

Bir yýl çalýþmýþ olma koþulu

Kýdem tazminatýna hak kazanabilmek için en az bir yýllýk sürenin doldurulmasý zorunludur. Ã�þçinin ayný iþyerinde fasýlalarla veya ayný iþverene ait farklý iþyerinde çalýþmasý çalýþtýðý toplam sürelere göre kýdem tazminatý almasý gerekir.

Hizmet akdinin 4857 (1475) sayýlý Yasa’da belirtilen sebeplerle sona ermesi koþulu

Ã�þçinin kýdem tazminatýna hak kazanabilmesi için; iþçinin (1475 sayýlý eski Ã�þ Kanunu’nun 14. maddesinin 4857 sayýlý yeni Ã�þ Kanunu’na uyarlanmasý sonucu) Kanun’da belirtilen sebeplerle sözleþmesinin fesih edilmesi gerekir. Kanun’a göre; iþçinin hizmet akdinin sona ermesi sebepleri þöyledir.

1- Ã�þveren tarafýndan iþten çýkarýlma: Ã�þveren tarafýndan 4857/25. Madde’nin -II- numaralý bendinde gösterilen “Ahlak ve iyi niyet kurallarýna uymayan haller ve benzerleri” sebebi hariç “Saðlýk sebepleri, zorlayýcý sebepler, iþçinin gözaltýna alýnmasý veya tutuklanmasý halinde devamsýzlýðýn 17. Madde’deki bildirim süresini aþmasý” sonucu iþinden çýkarýlan iþçi kýdem tazminatýný alabilecek hakký kazanýr.

2- Ã�þçi tarafýndan haklý sebeplerle iþten çýkma: Ã�þçinin 4857/24. Madde uyarýnca “Saðlýk sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarýna uymayan haller ve benzerleri, zorlayýcý sebepler” ile iþinden ayrýlan iþçi kýdem tazminatýný alabilecek hakký kazanýr. 4857/24. Madde’ye göre, süresi belirli olsun veya olmasýn iþçi, kanunda yazýlý hallerde iþ sözleþmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir; ancak iþçi bu durumda sadece kýdem tazminatýný isteyebilirken, ihbar tazminatý isteyemez.

3- Askere gitme: Muvazzaf askerlik hizmeti dolayýsýyla, iþ sözleþmesinin sona ermesi sonucu hak eder. Ancak iþten ayrýldýðýnýn belli edilmesi için askerlik þubesinden alýnmýþ ‘sülüs’ün iþverene verilmesi gerekir.

4- Emeklilik ânýnda: Baðlý bulunduklarý kanunla kurulu kurum veya sandýklardan yaþlýlýk, emeklilik veya malullük aylýðý yahut toptan ödeme almak amacýyla iþ sözleþmesinin sona ermesi ile iþçi kýdem tazminatýný alabilecek hakký kazanýr.

5- Emekli olmadan iþten çýkma: 506 sayýlý Kanun’ca öngörülen sigortalýlýk süresini ve prim ödeme gün sayýsýný tamamlayarak (15 yýl 3600 gün þartý da dâhil) kendi isteði ile iþinden ayrýlan iþçi kýdem tazminatý hakký kazanýr

6- Kadýn iþçinin evlenmesi: Kadýnýn evlendiði tarihten itibaren bir yýl içersinde kendi arzusu ile iþ sözleþmesini sona erdirmesi durumunda kýdem tazminatýný alabilecek hakký kazanýr.

�hbar tazminatý yasal kesintileri

Ã�hbar tazminatý almaya hak kazanmýþ olanlara toplam ödene ücretten gelir vergisi ve damga vergisi (%0.759) kesintisi yapýlýr.

Ã�hbar süresi nasýl belirlenir?

Bildirim Süreleri ve Ã�hbar Tazminatý Tutarlarý

6 aydan az olan çalýþma dönemi için ihbar süresi
2 hafta
2 Haftalýk Ücret

6 aydan 1,5 yýla kadar olan çalýþma dönemi için ihbar süresi
4 hafta
4 Haftalýk Ücret

1,5 yýldan 3 yýla kadar olan çalýþma dönemi için ihbar süresi
6 hafta
6 Haftalýk Ücret

3 yýldan fazla olan çalýþma dönemi için ihbar süresi
8 hafta
8 haftalýk Ücret

Ã�hbar sürenizi Ã�hbar tazminatý hesaplama aracýndan online olarak öðrene bilirsiniz.

Kýdem tazminatýnýzý hesaplamak için kýdem tazminatý hesaplama formumuzu kullanabilirsiniz.