�þsizlik maaþý nedir?

Ã�þten çýktýðýnýzda baþka bir iþe baþlayana kadar temel ihtiyaçlarýnýzý karþýlayacak kadar devletin iþsiz olan kimselere belli bir süre ödediði miktara iþsizlik maaþý denilir.

Ã�þsizlik maaþý için ne kadar çalýþmak gerekiyor?

Ã�þin kaybedildiði tarihten önceki 120 gün prim ödemesi olanlar, eðer iþten çýkarýldýðýnýz tarih içinde 3 yýl geriye dönük olarak 600 gün sigorta primi ödemiþseniz 6 ay, 3 yýl geriye dönük 900 gün prim ödemiþseniz 8 ay, 3 yýl geriye dönük 1080 gün prim ödemiþseniz 10 ay iþsizlik maaþýndan faydalanabiliyorsunuz. Alacaðýnýz ücret ise son 120 günün (4 ay) brüt ücretinin yüzde 40'ý kadar iþsizlik maaþý almaya hak kazanýyorsunuz. Hesaplanan aylýk iþsizlik maaþý 16 yaþýndan büyüklere uygulanan brüt asgari ücret tutarýnýn % 80’ i geçemez.

�þsizlik maaþý alabileceðiniz durumlar

1-�þveren iþinize son verdiyse iþsizlik maaþý alabilirsiniz.

2-�þyeriniz kapandýysa iþsizlik maaþý alabilirsiniz.

3-Süreli bir iþ akdi yapmýþsanýz ve süre bittiðinde iþi býrakýrsanýz iþsizlik maaþýndan faydalanabilirsiniz.

Öncelikle kendi kusurunuz nedeniyle veya kendi isteðinizle iþten çýkarýlmamýþ olmanýz gerekiyor.

Aþaðýdaki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluþturmaz

Ã�þten çýkarýlma nedeniniz aþaðýdaki maddeleri kapsýyorsa iþsizlik maaþý alabilirsiniz.

• Sendika üyeliði veya çalýþma saatleri dýþýnda veya iþverenin rýzasý ile çalýþma saatleri içinde sendikal

faaliyetlere katýlmak.

• Ã�þyeri sendika temsilciliði yapmak.
• Mevzuattan veya sözleþmeden doðan haklarýný takip için iþveren aleyhine idari veya adli makamlara baþvurmak veya bu hususta baþlatýlmýþ sürece katýlmak.
• Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doðum, din, siyasi görüþ ve benzeri nedenler.
• 74. maddede öngörülen(analýk hali) ve kadýn iþçilerin çalýþtýrýlmasýnýn yasak olduðu sürelerde iþe gelmemek.
• f) Hastalýk veya kaza nedeniyle 25. maddenin (I) numaralý bendinin (b) alt bendinde öngörülen bekleme süresinde iþe geçici devamsýzlýk.

Ã�þverenin Ã�þçi Çýkarmada Geçerli Nedenleri

Madde 25’de düzenlenmiþtir. Süresi belirli olsun veya olmasýn iþveren, aþaðýda yazýlý hallerde iþ sözleþmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

Saðlýk sebepleri:

a) Ã�þçinin kendi kastýndan veya derli toplu olmayan yaþayýþýndan yahut içkiye düþkünlüðünden doðacak bir hastalýða veya sakatlýða uðramasý halinde, bu sebeple doðacak devamsýzlýðýn ardý ardýna üç iþ günü veya bir ayda beþ iþ gününden fazla sürmesi.

b) Ã�þçinin tutulduðu hastalýðýn tedavi edilemeyecek nitelikte olduðu ve iþyerinde çalýþmasýnda sakýnca bulunduðunun Saðlýk Kurulu’nca saptanmasý durumunda. (a) alt bendinde sayýlan sebepler dýþýnda iþçinin hastalýk, kaza, doðum ve gebelik gibi hallerde iþveren için iþ sözleþmesini bildirimsiz fesih hakký; belirtilen hallerin iþçinin iþyerindeki çalýþma süresine göre 17. maddedeki bildirim sürelerini altý hafta aþmasýndan sonra doðar.

Doðum ve gebelik hallerinde bu süre 74. maddedeki sürenin bitiminde baþlar. Ancak iþçinin iþ sözleþmesinin askýda kalmasý nedeniyle iþine gidemediði süreler için ücret iþlemez.

Ahlak ve iyi niyet kurallarýna uymayan haller ve benzerleri

a) Ã�þ sözleþmesi yapýldýðý sýrada bu sözleþmenin esaslý noktalarýndan biri için gerekli vasýfl ar veya þartlar kendisinde bulunmadýðý halde bunlarýn kendisinde bulunduðunu ileri sürerek, yahut gerçeðe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek iþçinin iþvereni yanýltmasý.

b) Ã�þçinin, iþveren yahut bunlarýn aile üyelerinden birinin þeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranýþlarda bulunmasý, yahut iþveren hakkýnda þeref ve haysiyet kýrýcý asýlsýz ihbar ve isnatlarda bulunmasý.

c) Ã�þçinin, iþverenin baþka bir iþçisine cinsel tacizde bulunmasý.

d) Ã�þçinin iþverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut iþverenin baþka iþçisine sataþmasý veya 84. maddeye aykýrý hareket etmesi.

e) Ã�þçinin, iþverenin güvenini kötüye kullanmak, hýrsýzlýk yapmak, iþverenin meslek sýrlarýný ortaya atmak gibi doðruluk ve baðlýlýða uymayan davranýþlarda bulunmasý.

f) Ã�þçinin, iþyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandýrýlan ve cezasý ertelenmeyen bir suç iþlemesi.

g) Ã�þçinin iþverenden izin almaksýzýn veya haklý bir sebebe dayanmaksýzýn ardý ardýna iki iþgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iþ günü, yahut bir ayda üç iþgünü iþine devam etmemesi.

h) Ã�þçinin yapmakla ödevli bulunduðu görevleri kendisine hatýrlatýldýðý halde yapmamakta ýsrar etmesi.

ý) Ã�þçinin kendi isteði veya savsamasý yüzünden iþin güvenliðini tehlikeye düþürmesi, iþyerinin malý olan veya malý olmayýp da eli altýnda bulunan makineleri, tesisatý veya baþka eþya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarýyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uðratmasý.

Zorlayýcý sebepler

Ã�þçiyi iþyerinde bir haftadan fazla süre ile çalýþmaktan alýkoyan zorlayýcý bir sebebin ortaya çýkmasý.  

Ã�þçinin gözaltýna alýnmasý veya tutuklanmasý halinde devamsýzlýðýn 17. maddedeki bildirim süresini aþmasý.

Ã�þçi feshin yukarýdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadýðý iddiasý ile 18., 20. ve 21. madde hükümleri çerçevesinde yargý yoluna baþvurabilir.

Derhal fesih hakkýný kullanma süresi 24. ve 25. Maddelerde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarýna uymayan hallere dayanarak iþçi veya iþveren için tanýnmýþ olan sözleþmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeþit davranýþlarda bulunduðunu diðer tarafýn öðrendiði günden baþlayarak altý iþ günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleþmesinden itibaren bir yýl sonra kullanýlamaz.

Ancak iþçinin olayda maddi çýkar saðlamasý halinde bir yýllýk süre uygulanmaz. Ã�zah edilen sebeplerden dolayý iþçinin iþten çýkarýlmamýþ olmasý gerekir. Ayrýca, Ã�þverenin kusuru nedeniyle, küfür, hakaret, ücret ödememe, fazla mesai vermeme vs. gibi nedenler varsa ve bu nedenleri ispatlayabilirseniz istifa edip iþten ayrýlýrsanýz iþsizlik maaþý alabilirsiniz.

�þsizlik maaþý hesaplama

Ã�þsizlik maaþý almaya hak kazananlar için hazýrlamýþ olduðumuz iþsizlik maaþý hesaplama formunu kullanarak alacaklarý aylýk iþsizlik maaþýný ve toplam olarak alacak olduklarý ücretleri formumuzdan hesaplaya bilirsiniz.